Gdyby zapytać na ulicy mieszkańców Inowrocławia i Pakości, kim był Kazimierz Kujawski, niewielu by udzieliło prawidłowej odpowiedzi. Książę ten jest postacią nieco zapomnianą i przyćmioną przez swojego syna Władysława Łokietka i wnuka Kazimierza Wielkiego. Warto tego władcę nieco „odkurzyć” dla pamięci, gdyż była to osoba wielce zasłużona dla naszego regionu.
Kazimierz I Kujawski- jako fundator
Kazimierz Konradowic ( częściej nazywany Kazimierzem I Kujawskim ) urodził się ok. roku 1211 i był synem Konrada Mazowieckiego i Agafii, księżniczki ruskiej z rodu Rurykowiczów. Jeszcze za życia ojca dostał we władanie dzielnicę-Kujawy ( od 1233 r. ), jednakże bez Ziemi Dobrzyńskiej. Na tym niewielkim obszarze młody książę sprawnie zarządzał gospodarką, zaś z Inowrocławia uczynił nowoczesne średniowieczne miasto nadając mu w latach 1237-1238 prawa miejskie. Rok później sprowadził do miasta zakon franciszkanów, którzy zbudowali tu kościół i klasztor ( budynki dziś już nieistniejące, stały Placu Klasztornym ).
Bolesław Pobożny ( Waleczny ) wg Agnieszki Lewickiej. Książę ten władał częścią Wielkopolski i toczył z Kazimierzem I cieżkie boje o Pakość.
Opisywany władca szybko powiększał swoje terytoria. W roku 1239 nabył kasztelanię lądzką a w 1242 r. przy poparciu ojca zdobył Wyszogród ( Bydgoszcz ). Po śmierci Konrada Mazowieckiego jego spore księstwo zostało podzielone między jego synów: Bolesława I Mazowieckiego, Kazimierza I Kujawskiego i Siemowita I. Podział ojcowizny nie zadowolił naszego bohatera i w 1247 r. uderzył na braci. Akcja zakończyła się sukcesem a Siemowit został pozbawiony swego księstwa na rzecz Kazimierza.
Do kolejnej zmiany politycznej na Mazowszu doszło już w 1248 r., kiedy to bezpotomnie zmarł Bolesław I Mazowiecki a schedę po nim objął Siemowit I. Korzystając z ogólnego zamieszania, znów do walki o ziemię włączył się Kazimierz I zabierając młodszemu bratu Ziemię Dobrzyńską.
„Czarne chmury” nasunęły się nad księstwo Kazimierza I Kujawskiego dopiero w roku 1258, kiedy to zaniepokojony wzrastającą potęgą Konradowica, książę wielkopolski Bolesław Pobożny zorganizował szeroką przeciw niemu koalicję. Przyparty do muru Kazimierz musiał oddać księciu wielkopolskiemu kasztelanię Lądzką i wydzielić synowi ( Leszkowi Czarnemu )-księstwo sieradzkie.
Kazimierz I Kujawski prowadził roztropną politykę wobec sprowadzonego na Ziemie Polskie w 1226 r. Zakonowi Krzyżackiemu. Władca zaproponował Stolicy Apostolskiej aby też i on „nawracał na wiarę” pogańskich Prusów. Pomysł spodobał się Papieżowi, mimo protestów Krzyżaków.
Opisywany książę zmarł 14 grudnia 1267 roku i uwierzmy, iż być może przelał na syna (Władysława Łokietka) plan zjednoczenia Polski.
